Ελληνικοί Δρόμοι

Η συντήρηση αποτελεί την «αχίλλειο πτέρνα» του οδικού δικτύου της χώρας, το μήκος του οποίου ανέρχεται αισίως στα 117.000 χλμ.
Από τις καταγραφές της Τροχαίας για το 2008 προκύπτει ότι πάνω από το 10% των ατυχημάτων αποδίδεται στην κακή κατάσταση και τις ελλείψεις των δρόμων.
Με βάση τα διεθνή στάνταρ, πρέπει να διατίθεται το 2,5 έως 4% του κόστους κατασκευής ενός δρόμου για την ετήσια συντήρησή του, αλλά στην Ελλάδα αυτά θεωρούνται... πολυτέλεια. Από τα έσοδα του Ταμείου Εθνικής Οδοποιίας (ΤΕΟ), που εισέπραττε τα διόδια από τη δεκαετία του '60 ώς τον περασμένο Απρίλιο, το υπουργείο ΠΕΧΩΔΕ διέθετε σε αυτόν τον παραμελημένο τομέα κονδύλια που αντιστοιχούσαν μόλις σε 5 ευρώ ανά χλμ., όταν με βάση το κόστος κατασκευής θα έπρεπε να χορηγούνται τουλάχιστον 30.000 ευρώ ανά χλμ. σε ετήσια βάση.
Μπροστά σε αυτή τη χρόνια εγκατάλειψη, το Παρατηρητήριο Οδικής Ασφάλειας, που λειτουργεί στο Τεχνικό Επιμελητήριο, εκτιμά ότι πρέπει να εξασφαλιστούν άμεσα 250 εκ. ευρώ για απολύτως αναγκαίες παρεμβάσεις. Υπολογίζεται ότι για κάθε ευρώ που διατίθεται στην κατασκευή στηθαίων ασφαλείας στους δρόμους η εθνική οικονομία εξοικονομεί 700 ευρώ που θα διέθετε στην περίθαλψη τραυματία. Να σημειωθεί ότι το κόστος για κάθε νεκρό ανέρχεται σε 1,2 εκ. ευρώ και για κάθε σοβαρά τραυματισμένο στα 400.000 ευρώ.
Εδώ και ένα χρόνο τα σημαντικότερα κομμάτια των εθνικών δρόμων έχουν εκχωρηθεί σε ιδιώτες, που έχουν αναλάβει και την υποχρέωση της συντήρησης. Παραμένουν ωστόσο στην ευθύνη του υπουργείου ΠΕΧΩΔΕ περίπου τα μισά από τα 4.000 χλμ. που έχουν ενταχθεί στα λεγόμενα διευρωπαϊκά δίκτυα. Μετέωρο παραμένει το θέμα για την Εγνατία Οδό, όπου δύο διαγωνισμοί για τη συντήρηση του αυτοκινητόδρομου έχουν κηρυχθεί ώς τώρα άγονοι. Το αποτέλεσμα είναι στη βασική διαδρομή των 670 χλμ., από την Ηγουμενίτσα ώς την Αλεξανδρούπολη, που αναμένεται να ολοκληρωθεί τους επόμενους μήνες, να μην υπάρχει ούτε ένα βενζινάδικο. Μεγάλα φορτηγά αναγκάζονται να μπαίνουν στους τοπικούς δρόμους για να προμηθευτούν καύσιμα. Είναι μικρότερη η επιβάρυνση από μικρότερα οχήματα που αναζητούν βενζινάδικο. Ο συγκεκριμένος αυτοκινητόδρομος δεν διαθέτει ακόμα ενιαία χιλιομέτρηση, με αποτέλεσμα η τροχαία να καταχωρίζει τα ατυχήματα από τα στοιχεία των κοντινών ανισόπεδων κόμβων!
Στις παράπλευρες απώλειες της εκχώρησης των αυτοκινητόδρομων σε ιδιώτες περιλαμβάνεται η απώλεια σημαντικών πόρων από τα έσοδα των διοδίων, που υπολογίζονται σε 100 εκ. ευρώ τον χρόνο, τα οποία διέθετε το υπουργείο ΠΕΧΩΔΕ για έργα συντήρησης στο υπόλοιπο οδικό δίκτυο της χώρας. Ετσι, έχουν μείνει «ορφανά» από πόρους περιφερειακοί, νομαρχιακοί και δημοτικοί δρόμοι, συνολικού μήκους 115.000 χλμ. και είναι ενδεικτικό ότι λείπουν πάνω από 30.000 πινακίδες για την ενημέρωση των οδηγών. Εκτός από τις περιφέρειες που διαθέτουν ορισμένα κονδύλια, νομάρχες και δήμαρχοι έχουν βγει στη «ζητιανιά» στα συναρμόδια υπουργεία για να καλύψουν τις στοιχειώδεις ανάγκες των 31.000 χλμ. του νομαρχιακού και των 63.000 χλμ. του δημοτικού οδικού δικτύου. Στον συγκεκριμένο άξονα το κύριο πρόβλημα δεν είναι βέβαια η συντήρηση, αλλά η ολοκλήρωση των έργων που προωθούνται με ρυθμούς χελώνας. Οι κατασκευές ξεκίνησαν πριν από δεκαετίες και σήμερα από τα 312 χλμ. έχουν ολοκληρωθεί μόνον 37!
Στον κατάλογο των «ορφανών» περιλαμβάνονται σημαντικοί δρόμοι όπως η Εσωτερική και η Ανατολική Περιφερειακή Θεσσαλονίκης, ο Βόρειος Αξονας Κρήτης (ΒΟΑΚ), οι εθνικές οδοί Θεσσαλονίκης - Εδεσσας και Θεσσαλονίκης - Μουδανιών, που έχουν μεγαλύτερους κυκλοφοριακούς φόρτους ακόμη και από ορισμένα τμήματα των αυτοκινητόδρομων. Είναι ενδεικτικό ότι στον ΒΟΑΚ, με τα συχνά και σοβαρά τροχαία, κινούνται πάνω από 540.000 οχήματα τον χρόνο.
Αποτέλεσμα της μειωμένης φροντίδας για το τοπικό οδικό δίκτυο είναι η «μετανάστευση» των τροχαίων. Τα τελευταία χρόνια, χάρη στα έργα που έχουν ήδη δοθεί στην κυκλοφορία, τα σημαντικότερα και φονικότερα τροχαία δεν καταγράφονται πλέον στους αυτοκινητόδρομους αλλά στο υπόλοιπο οδικό δίκτυο. Ακόμη και το «πέταλο» του Μαλιακού, όπου απομένει να κατασκευαστούν άλλα 20 χλμ. σύγχρονου αυτοκινητόδρομου, έχει πάψει να αποτελεί απειλή για οδηγούς και επιβάτες. Να σημειωθεί ωστόσο ότι μόνο τον Αύγουστο του 2008, λίγο πριν παραδοθούν τα νέα τμήματα, κοντά στις Θερμοπύλες έχασαν τη ζωή τους 11 άτομα.
Το Παρατηρητήριο του ΤΕΕ, από την επεξεργασία των τροχαίων του πρώτου οκταμήνου του 2008, διαπιστώνει ότι σε σύνολο 930 τροχαίων μόνον τα 76 σημειώθηκαν στην εθνική οδό Πάτρα-Αθήνα-Θεσσαλονίκη και είχαν 98 νεκρούς, ενώ στους δημοτικούς δρόμους είχαμε 310 περιστατικά με 320 νεκρούς και στους νομαρχιακούς 301 συμβάντα με 330 νεκρούς. Χαρακτηριστική η περίπτωση της Εύβοιας, όπου στο οδικό δίκτυο των 840 χλμ. λείπουν 2.000 ενημερωτικές πινακίδες. Το πιο ανησυχητικό πάντως είναι ότι στον άξονα Χαλκίδα - Λέπουρα - Κύμη αντιστοιχεί ένα μελανό σημείο κάθε 2,6 χλμ.! Μια από τις αιτίες είναι ο μεγάλος αριθμός ισόπεδων κόμβων, αναλογεί ένας κάθε 1,3 χλμ.! Ακραίες περιπτώσεις τα τμήματα Ροβιές - Ηλια-Αιδηψός και Πλατάνια - παραλία Κύμης όπου σημειώνονται συχνές κατακρημνίσεις βράχων και η Τροχαία εκδίδει συχνά ανακοινώσεις και ξεκαθαρίζει στους ενδιαφερόμενους ότι κινούνται με ευθύνη των... οδηγών!

Πηγή