Παραθέτω το κείμενο από την στήλη Weekend Stories της Μαρία-Ελένη Σπυροπούλου της εφημερίδας City Press γιατι την διάβαζα σήμερα στην εφορία που ξεροσταλιαζόμουν όρθιος και μου φάνηκε πάρα πολύ αστείο και κωμικοτραγικό αυτό που μετέφερε.
Κατεβαίνω με το αυτοκίνητο σε κεντρικό δρόμο της Αθήνας. Μπροστά μου προπορευόμενο όχημα επιχειρεί να στρίψει σε μικρό δρόμο που έχει απαγορευτικό. Αμέριμνα και χωρίς να κατεβάσει ταχύτητα, ο οδηγός του αυτοκινήτου βρίσκεται σε μετωπική σύγκρουση -ευτυχώς χωρίς τραυματισμό- με το όχημα που ανέβαινε το δρόμο. Αμέσως πετάγονται από τα οχήματά τους οι οδηγοί για να συνειδητοποιήσουν το μέγεθος της ζημιάς. Όλως παραδόξως, αυτός που φώναζε πιο πολύ ήταν αυτός που είχε παραβεί τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας. Αυτός που είχε παραβιάσει την απαγορευτική πινακίδα αισθανόταν οργή και θυμό για το συμβάν, ρίχνοντας το φταίξιμο στον οδηγό που πήγαινε σωστά στο δρόμο του. Έχοντας χάσει την ψυχραιμία του, καθηλωμένος σε μια ρητορική αποποίησης των δικών του ευθυνών, ζητούσε εντόνως να καλέσουν την Τροχαία και τον ασφαλιστή για να αποδώσουν εκείνοι το φταίξιμο στον πραγματικό ένοχο της παράβασης, που φυσικά δεν ήταν ο ίδιος. Αυτή η πέρα από κάθε λογική συζήτηση έγινε πιο έντονη όταν ο οδηγός που καλούνταν να πληρώσει την παράβασή του επικαλέστηκε το αποστομωτικό επιχείρημα «Μα τι μου λες, άνθρωπέ μου, εγώ από αυτό το στενό στρίβω 20 χρόνια».
Εκεί ήταν που έπεσαν οι μάσκες και αναδύθηκε το μέγεθος του προβλήματος. Ο οδηγός που αρνούνταν την ευθύνη της σύγκρουσης επικαλούνταν το εθιμικό δίκαιο έναντι του αστικού. Το επιχείρημα ότι «αυτόν το δρόμο χρησιμοποιώ τα τελευταία 20 χρόνια για να πάω στο σπίτι μου» αναδεικνύει δύο πράγματα εξίσου παράλογα, που οδηγούν σε μεγαλύτερη, όμως, διαστρέβλωση από την αρχική εντύπωση της στρεψοδικίας του ενόχου. Κατ’ αρχάς, με τη φράση του γίνεται αντιληπτό ότι ο άνθρωπος αυτός παραβαίνει τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας τα τελευταία 20 χρόνια. Πηγαίνει ανάποδα σε ένα δρόμο που έχει απαγορευτικό, χωρίς να έχει σκεφτεί ούτε μία φορά να αλλάξει τη διαδρομή του για να μην παρανομήσει. Η επιθυμία του να φτάσει νωρίτερα στο σπίτι του -στους δικούς του, στους οποίους προφανώς συμβάλλει ρητά και άρρητα στην αγωγή τους- ως απόδειξη της καλής εικόνας του οικογενειάρχη και του σωστού πατέρα τοποθετείται πιο πάνω, αν και στρεβλά, από την κοινωνική συμμόρφωση, μέρος της οποίας είναι και η τήρηση του ΚΟΚ.
Από την άλλη, είναι ενσωματωμένη τόσο πολύ στην ψυχοσύνθεσή του η δύναμη της συνήθειας, η τήρηση μιας πορείας που ακολουθείται καθημερινά με τυφλά τα μάτια, που τον έχει πείσει ότι, αφού το κάνει τόσα χρόνια, είναι το σωστό. Αφού δηλαδή δεν έχει τιμωρηθεί, δεν έχει έρθει σε σύγκρουση με κάποιον άλλον ή, ακόμα χειρότερα, αφού κατεβαίνουν το στενό όλοι, αυτό σημαίνει αυτομάτως ότι η πινακίδα έχει τοποθετηθεί λάθος και όλοι οι κάτοικοι αυτής της γειτονιάς είναι πιο έξυπνοι, ώστε διορθώνουν το σφάλμα του συστήματος με την ανυπακοή τους· η οποία δεν λειτουργεί ως αντίδραση, αλλά ως κοινωνική ευελιξία και ως ορθή επανατοποθέτηση ενός παράλογου συστήματος, απέναντι στο οποίο τελικά όλοι είναι θυμωμένοι.
Το εν λόγω παράδειγμα μπορεί να φαίνεται μικρής εμβέλειας, αλλά αναπαριστά τη στρέβλωση της ελληνικής νοοτροπίας σε πολλά πράγματα. Είτε αυτό αφορά στη μονιμοποίηση του Δημοσίου είτε αφορά στη φοροδιαφυγή είτε στις χαμηλής στάθμης παρεχόμενες υπηρεσίες σε συνδυασμό με τις πανάκριβες τιμές, η ελληνική νοοτροπία έχει υποστεί μια ανεπανόρθωτη αλλοίωση. Δεν είναι μόνο τα οικονομικά μεγέθη στα οποία καλούμαστε να προσαρμοστούμε, είναι και η παραδοχή του στρεβλού εαυτού, που πίστευε μέχρι τώρα ότι μπορεί να λειτουργεί εθιμοτυπικά εις βάρος άλλων, επειδή έχει ωραίες θάλασσες και καυτό ήλιο. Η πεποίθηση πως, παρ’ ότι πάμε ενάντια στο νόμο, μας κάνει «ξύπνιους», διότι ο νόμος είναι λανθασμένος, ορίζει τη μοίρα μας. Μια μοίρα αδύνατη πλέον να προβλεφθεί.
Και επειδή, εάν σωθούμε, θα σωθούμε επειδή λειτουργούμε ως αρνητικό παράδειγμα στην Ευρώπη για την κατάρρευση της Ευρωζώνης, είναι αρχή να σκεκόμαστε και να σκεφτόμαστε τα μύρια καθημερινά παραδείγματα που έχουμε μπροστά μας. Μπορεί και αυτά να μας σώσουν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου